“Μήπως συμβεί κάτι κατά τη διάρκεια του ταξιδιού;” Νομίζω ότι τρελαίνομαι” Με τρώει το άγχος”……κ.λ.π.
Καθημερινές εκφράσεις που είτε τις ακούμε από τους άλλους είτε χαρακτηρίζουν την καθημερινή μας σκέψη. Άγχος, άγχος, άγχος…
Προσέξτε το άγχος σας ακούμε από τους γιατρούς, το άγχος δημιουργεί πολλά προβλήματα υγείας λένε τα Μ.Μ.Ε
Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς καθόλου άγχος? το άγχος είναι κάτι κακό? Το άγχος μου είναι φυσιολογικό ή όχι? Γιατί αγχώνομαι?
Κάθε ζωντανός οργανισμός που αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του είναι εφοδιασμένος με ένα σύστημα εντοπισμού και αντιμετώπισης της απειλής και των κινδύνων. Το άγχος (όπως και ο φόβος με τον οποίο έχουν κοινά) αποτελεί ένα μηχανισμό χαρτογράφησης της απειλής στο περιβάλλον που ζούμε και προετοιμάζει το άτομο στην αντιμετώπισή της. Με άλλα λόγια πρόκειται για ένα μηχανισμό δυσάρεστο αλλά φυσιολογικό και επιβιωματικό. Η ομοιότητα φόβου – άγχους βρίσκεται στο γεγονός ότι και στις 2 περιπτώσεις δημιουργούνται στο ανθρώπινο σώμα μια σειρά από βιολογικές μεταβολές τα οποία ονομάζουμε συμπτώματα άγχους.
Τα συμπτώματα αυτά περιλαμβάνουν:
Η βασική διαφορά φόβου – άγχους έγκειται στο γεγονός ότι ενώ ο φόβος πυροδοτείται μπροστά σε πραγματική απειλή για τη ζωή,
το άγχος δημιουργείται κάθε φορά που το άτομο αντιληφθεί κάποιο κίνδυνο ή “αισθανθεί” ότι απειλείται και κινδυνεύει ακόμα και αν δεν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος για την ακεραιότητά του.
Υπάρχει περίπτωση το άγχος να είναι ωφέλιμο?
Η απάντηση είναι ναι.
Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις κατά τις οποίες το να βιώνει κάποιος άγχος είναι όχι μόνο φυσιολογικό αλλά και χρήσιμο. Αναφερόμαστε σε όλες εκείνες τις καταστάσεις όπου καλούμαστε να φέρουμε εις πέρας κάτι το οποίο είναι απαιτητικό και χρειάζεται όλη την ενέργεια και την προσοχή μας. Με αυτή την προϋπόθεση το αίσθημα άγχους σε περιπτώσεις όπου απαιτείται δράση, συγκέντρωση και αντιμετώπιση απειλητικών καταστάσεων είναι όχι μόνο φυσιολογική αλλά και βοηθητική διότι μας επιτρέπει να επικεντρωθούμε σε αυτό που συμβαίνει και να το αντιμετωπίσουμε. Πράγματι το άγχος μέχρι κάποιο βαθμό είναι θα λέγαμε απαραίτητο και ωφέλιμο διότι αυξάνει τις πιθανότητες να επιτύχουμε σε διάφορες δύσκολες καταστάσεις.
Με αυτή λοιπόν την έννοια αν οι περισσότεροι από μας θεωρούμε ότι το να είμαι αγχωμένος πριν από εξετάσεις αξιολόγησης ή το να φοβάμαι όταν πρόκειται να διασχίσω έναν δρόμο ταχείας κυκλοφορίας είναι φυσιολογικό, δεν ισχύει το ίδιο στην περίπτωση κάποιου που κοκκινίζει και τρέμει σε μια συνάντηση με άλλα άτομα ή όταν παθαίνει κρίση έντονου άγχους με αποτέλεσμα ας πούμε να αποφεύγει τα ΜΜΜ. Εδώ μιλάμε πλέον για παθολογικό άγχος και τότε το άγχος όχι μόνο δεν εξυπηρετεί την φυσιολογική λειτουργία του ως επιβιωματικός μηχανισμός αλλά αντίθετα αποτελεί πηγή έντονης ψυχικής δυσφορίας και κάνει το άτομο να δυσλειτουργεί σοβαρά στην καθημερινότητά του.
Οι κρίσεις πανικού, η κοινωνική φοβία και άλλες διαταραχές άγχους αποτελούν δυσάρεστες ψυχικές καταστάσεις γιατί σκεφτόμαστε ότι είμαστε διαφορετικοί από τους άλλους, ίσως παράξενοι και κάποιες φορές μπορεί αν πιστέψουμε ότι είμαστε άρρωστοι ή ότι τρελαινόμαστε.
Δεν είναι λίγες οι φορές που το άτομο αποφεύγει να μιλήσει για τις δυσκολίες που βιώνει από φόβο έντονης κριτικής ή ακόμα και περίγελου από τους συνανθρώπους με αποτέλεσμα να κλείνεται και να απομονώνεται.
Καθοριστικό λοιπόν ρόλο και πρωταρχικό παράγοντα στο άγχος παίζουν οι ερμηνείες που το άτομο δίνει για τον κόσμο που κινείται, για τις καταστάσεις που βιώνει αλλά και για το πώς εκείνος αντιλαμβάνεται τον ίδιο του τον εαυτό. Ετσι λοιπόν αν εγώ θεωρώ ότι ο κόσμος γύρω μου είναι απαιτητικός ίσως και απειλητικός ή ότι εγώ δεν μπορώ να έχω τον έλεγχο της ζωής μου πολύ πιθανόν να είμαι πολύ συχνά αγχωμένος καθώς θα υπερεκτιμώ τους κινδύνους αλλά και θα υποτιμώ τις ικανότητές μου.